Arayanlar bulamaz bulanlarsa arayanlardır sözü tasavvufi bir yaklaşımdır. Cümlenin özü, arayarak bulabilmenin garantisi yoktur ama aramazsan bulamayacağın kati bir gerçektir. Anlatmak istenilen asla pes etmemektir. Başarmak için elden geleni yapmak gerekir, gerisi kadere kalmıştır. Sözün özü “aramakla bulunmaz ama bulanlar arayanlardır” olarak geçmektedir. Her şey nasiptedir, fakat kısmetini yakalamak için çabalamak da senin elindedir denmek istenir.

Arayanlar bulamaz bulanlarsa arayanlardır, tasavvufi yaklaşımını aslına bakarsanız üniversite sınavından bahsederek daha iyi anlatabiliriz. Örneğin siz sınava hiç çalışmadınız ama sınava gitmeden önce, okunmuş prinç yuttunuz, dualar ettiniz, hatta cevap anahtarınıza dualar yazdınız. Eğer çalışmadıysanız, o sınavda başarılı olamazsınız. Diğer taraftan baktığınızda, sınava çok çalıştınız, yine dualar, okunmuş prinçler ama sınavda soruları cevaplarken kaydırma yaptınız, yine başarılı olamazsınız. Kaydırma yapmadığınızı düşünürseniz, sınavda başarılı olma ihtimaliniz kaçınılmaz bir sondur. Arayanlar bulamaza bulanlarsa arayanlardır sözünü bu şekilde açıklayabiliriz. Çalışmazsanız başarılı olamazsınız, çalışırsanız da başarılı olamayabilirsiniz ama olmama ihtimaliniz çok düşük. Asla pes etmeyin, siz elinizden geleni yapın, gerisi kısmetinizde, nasibinizde olandır.